Alif — Hozir oling, foizsiz bo'lib to'lang

O‘zb

Yuklab olish

O‘zb

Pulni firibgarlardan qanday saqlash va himoya qilish mumkin?

Firibgarlarning qanday yo‘l tutishini bilsangiz, xavfsizlikni ta’minlash oson bo‘ladi

Bugungi kunda firibgarlar hamyonlarni o‘g‘irlamaydi — ular ma’lumotlarni o‘g‘irlaydi. Ular "bankdan" qo‘ng‘iroq qilishadi, soxta SMS xabarlar yuborishadi, qalbaki veb-saytlar yaratishadi va hatto zararli dasturlarni taniqli brendlar niqobi ostida yashirishadi. Hammasi ishonchli ko‘rinadi, ammo yagona maqsad — sizning pulingizga ega bo‘lishdir. Eng muhimi, firibgarlik qanday bo‘lishini bilish va notanish odamlarga ishonishga shoshilmaslik kerak.

1. Soxta saytlar va soxta SMS xabarlar

Bu qanday amalga oshiriladi?

Siz go‘yoki bankdan, davlat tashkilotidan yoki mashhur do‘kondan xabar olasiz. Unda shaxsiy ma’lumotlarni kiritish yoki "sovrinni yetkazib berish" uchun to‘lovni amalga oshirish kerak bo‘lgan saytga havola mavjud. Aslida esa sayt soxta. Karta ma’lumotlarini kiritishingiz bilan ular firibgarlar qo‘liga tushadi. Shundan so‘ng, firibgarlar akkauntingizga kirib, pulni o‘zlariga o‘tkazishlari mumkin.

Qanday himoyalanish kerak?

Yuboruvchiga ishonchingiz bo‘lmasa, xatlar, SMS va messenjerlardan kelgan havolalarni ochmang.
Sayt manzilini tekshiring: xavfsiz sayt https:// bilan boshlanadi va qulf belgisiga ega.
Agar sizni shoshiltirishsa, karta ma’lumotlarini kiritmang.
Brendlar va banklarning rasmiy sahifalaridagi ma’lumotlarni tekshiring.

2. "Bank xodimlari"dan qo‘ng‘iroqlar

Bu qanday amalga oshiriladi?

Sizga "bank" raqamidan qo‘ng‘iroq qilishadi va ishonch bilan aytishadi: "Hisobingizdan pul yechib olishga urinmoqdalar" "Hisobingiz buzib kirildi" "Shoshilinch tekshirish zarur"

Firibgar SMS, karta raqami yoki CVV kodini aytishni so‘raydi, ba’zida "xavfsiz hisob raqamiga pul o‘tkazish"ni taklif qiladi. Ba’zan bir vaqtning o‘zida ikki kishi qo‘ng‘iroq qiladi: biri "bank xodimi," ikkinchisi "huquqni muhofaza qilish organlaridan." Bularning barchasi ssenariyning bir qismidir.

Qanday himoyalanish kerak?

Hech qachon SMS, PIN, CVV yoki paroldan kodlarni aytmang.
Suhbatni tugating, yozishmaga kirishmang.
Yodda tuting: haqiqiy bank hech qachon sizning ma’lumotlaringizni so‘ramaydi — u barcha kerakli ma’lumotlarga ega.

3. Zararli APK fayllar

Bu nima?

APK — bu Android ilova fayl formati. Firibgarlar viruslarni "foydali utilitlar," "o‘yinlar" yoki "bank yangilanishlari" sifatida niqoblaydilar. Bunday faylni o‘rnatgandan so‘ng, siz o‘zingiz ularga telefoningiz va bank ma’lumotlaringizga ega bo‘lish imkoniyatini ochasiz.

Bu qanday amalga oshiriladi?

Sizga Telegram, reklama yoki SMS orqali havola yoki fayl yuboriladi. O‘rnatilgandan so‘ng, ilova SMS, qo‘ng‘iroqlar va bildirishnomalarga ruxsat so‘raydi. Shu yo‘l bilan jinoyatchilar sizning kodlaringiz, parollaringiz va bank ilovangizga kirish imkoniyatini qo‘lga kiritadi.

Qanday himoyalanish kerak?

Hech qachon noma’lum shaxslarning iltimosiga ko‘ra .apk fayllarini o‘rnatmang.
Shubhali ilovani o‘chirib tashlang va unga qanday ruxsatlar berilganligini tekshiring.
Barcha muhim hisoblarga (bank, elektron pochta, ijtimoiy tarmoqlar) kirish uchun parollarni o‘zgartiring.
Antivirusdan foydalaning va ilovalarni faqat Play Market yoki App Store orqali yuklab oling.

Agar siz firibgarlar qurboniga aylangan bo‘lsangiz nima qilish kerak

Bank mobil ilovasi orqali yoki bank qo‘llab-quvvatlash xizmati orqali kartani darhol bloklang.
Rasmiy saytda ko‘rsatilgan raqam orqali bankka qo‘ng‘iroq qilib, vaziyatni tushuntiring.
Operatsiyani bekor qilish uchun bankka ariza yozing (tafsilotlar bankka bog‘liq, uning xodimlari bilan maslahatlashish kerak).
Huquq-tartibot organlariga murojaat qilib, mablag‘ o‘g‘irlangani haqida xabar bering.
Barcha xabarlar, xatlar va telefon raqamlarini saqlab qo‘ying — bu tekshiruvda yordam beradi.